Samenwerken aan veilige steden voor vrouwen en meisjes
Wil je meer weten over het verloop van de startconferentie en de belangrijkste vragen en conclusies die er hierbij naar voren kwamen? Hier vind je een overzicht.
Op 22 september vond de landelijke startconferentie voor het programma Veilige Steden 2020-2022 plaats. Deze startconferentie markeerde de start van het ondersteuningsprogramma Veilige Steden waar op dit moment 13 gemeenten aan deelnemen. Dit zijn gemeenten uit het hele land die zich extra inzetten voor het vergroten van de veiligheid van vrouwen en meisjes in de openbare ruimte en tijdens het uitgaan. Regioplan ondersteunt deze gemeenten, in opdracht van het ministerie van OCW, met kennis, advies en het faciliteren van uitwisseling.
De landelijke startconferentie had als doel om de netwerken te versterken tussen verschillende actoren in het veld, inhoudelijke kennis te bieden en inzicht in het ondersteuningsprogramma. Het thema vergroten van de veiligheid voor meisjes en vrouwen werd vanuit verschillende invalshoeken en werkgebieden besproken, met een combinatie van praktijkvoorbeelden en wetenschappelijke kennis. Deelnemers legden hiervoor hun kennis en ervaring vanuit de eigen werkpraktijk- bij gemeenten, uitvoeringsorganisaties, kennisinstituten, de Rijksoverheid- bij elkaar.
Conclusies uit de startconferentie
Een greep uit de vragen en conclusies die tijdens de conferentie naar voren kwamen:
- Het is cruciaal dat gemeenten en alle andere relevante actoren (on)veiligheid van vrouwen en meisjes in de openbare ruimte als maatschappelijk probleem herkennen. Dit is een eerste stap voor het aanpakken van dit probleem op verschillende niveaus: met aandacht voor individuen, organisaties, en de maatschappelijke context.
- Verschillende deelnemende gemeenten hebben momenteel behoefte aan een scherper beeld van de lokale situatie wat betreft de ervaren sociale onveiligheid van vrouwen en meisjes in de openbare ruimte.
- Gemeenten hebben behoefte aan meer kennis en handvatten over de mogelijkheden om de sociale onveiligheid die ervaren wordt effectief aan te pakken op een integrale manier. Een manier waar een combinatie gebruikt wordt van interventies met een focus op daders, slachtoffers en omstanders; en waar er tevens aandacht is voor preventie, repressie en nazorg. Niet alleen repressief, maar ook preventief beleid voor jongens en mannen is hierbij van groot belang.
- Op het gebied van veiligheid is specifieke aandacht voor vrouwen en meisjes hard nodig. Daarbij is ook cruciaal om aandacht te hebben voor diversiteit binnen die groep meisjes en vrouwen. Een voorbeeld is de onveiligheid waarmee bijvoorbeeld trans vrouwen en lesbische vrouwen te maken kunnen krijgen op basis van benauwende normen over hoe vrouwen ‘zouden moeten zijn.’ Een gendergevoelige aanpak en ‘regenboogbeleid’ kunnen elkaar daarom overlappen en versterken.
- Op beleidsmatig niveau is in Nederland veel aandacht voor het verbeteren van de interactie tussen meisjes en jongens. Denk bijvoorbeeld aan interventies voor jongeren waarin ‘respectvol flirten’ wordt geoefend. Een sterke kant van deze aanpak is dat deze relatief weinig moraliserend is. Maar een zwakke kant eraan is het gebrek aan aandacht voor structurele machtsongelijkheid.
- Gemeenten en andere stakeholders op het gebied van veiligheid van vrouwen en meisjes hebben behoefte aan meer overzicht over waar anderen mee bezig zijn, om zo te profiteren van onderlinge verbinding, samenwerking en kennisdeling.
- Veel gemeenten en andere stakeholders zien werken aan nieuwe heersende normen in de maatschappij als essentieel onderdeel voor het verbeteren van de sociale onveiligheid bij vrouwen en meisjes. Voorbeelden van deze normen zijn onder andere dat jongens en mannen het niet normaal meer gaan vinden om in de openbare ruimte of bij het uitgaan seksueel getinte opmerkingen naar meisjes en vrouwen te uiten.
Programma Startconferentie
De startconferentie werd voorgezeten door Minchenu Maduro en bestond uit een plenair gedeelte, twee parallelle deelsessies en een afsluiting met een slotwoord van minister Ingrid van Engelshoven. Ook was er ruimte voor kennismaking en netwerken tussen de deelnemers. Tussendoor waren er muzikale intermezzo’s van het duo Tabulae Rasae.
Plenaire sessie
De plenaire sessie van het programma werd ingeluid met aandacht voor het initiatief van activiste Ambrien Moeniralam, die het platform Catcalls of Amsterdam is begonnen voor het creëren van meer bewustzijn rondom straatintimidatie.
“Ga vooral in gesprek met mensen die straatintimidatie echt meemaken, verbeter de educatie op dit onderwerp.” -Tip Ambrien Moeniralam, Catcalls of Amsterdam
Verder werden verschillende praktijkvoorbeelden van lokale aanpakken voor het voetlicht gebracht, onder andere in de vorm van een presentatie van de nachtburgemeester van Groningen. De achtergrond en doelen van het programma Veilige Steden en het ondersteuningsprogramma werden toegelicht door Sandrine Veening, beleidsmedewerker bij het ministerie van OCW, en Heleen Schols, projectleider van het ondersteuningsprogramma.
“Ga met de nachtburgemeesters in gesprek, dan komen er vast tools uit die in de praktijk goed werken.” -Tip Merlijn Poolman, Nachtburgemeester van Groningen
Het laatste deel van de plenaire sessie was een presentatie van Karlijn de Blecourt van Rutgers, het kenniscentrum voor seksualiteit. In haar presentatie ging zij in op de onderliggende dynamieken van geweld tegen vrouwen in de openbare ruimte en uitgaan, met aandacht voor wetenschappelijke cijfers en mogelijke tools die effectief kunnen zijn in de aanpak.
“De nieuwe generatie is zó voorbij een dubbele moraal. De meerderheid van de jongeren heeft oog voor gelijkheid en diversiteit, en keurt ongewenst seksueel gedrag af, doe daar wat mee.” -Tip Karlijn de Blecourt, Rutgers
Deelsessie 1: Aanpak straatintimidatie: APV en Verder
In meerdere gemeenten zijn de afgelopen jaren aanpassingen van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) gedaan of overwogen om seksuele straatintimidatie aan te pakken. Deze aanpakken, in de volksmond vaak ook ‘sisverboden’ genoemd, hebben heel wat stof doen opwaaien. In deze deelsessie werd besproken welke andere opties nu open staan en gebruikt worden door gemeenten nu het gerechtshof heeft bepaald dat zo’n lokaal ‘sisverbod’ in strijd is met de vrijheid van meningsuiting. Lisanne Oldenkamp, projectleider en adviseur aanpak straatintimidatie bij Gemeente Rotterdam, gaf inzicht in de Aanpak Seksuele Straatintimidatie in Rotterdam. Mischa Dekker (promovendus aan de UVA en de EHESS in Parijs) belichte in zijn presentatie straatintimidatie als publiek probleem en de verschillen in beleid tussen Nederland en Frankrijk.
Deelsessie 2: Monitoren en sturen op resultaat
Inzicht in de opbrengsten van de gemeentelijke inzet en in wat werkt wel en niet en waarom, helpt om impact te genereren en kan bijdragen aan het borgen van resultaten. In deze deelsessie werd daarom stilgestaan bij het meten van impact. Wat is de uitgangssituatie in je gemeente? Wat is de aard en omvang van het probleem? Hoe kun de je effecten van de verschillende activiteiten meten?
De eerste presentatie werd gehouden via een liveverbinding door onderzoeker Jeanine Klaver van Regioplan. Hier werd er ingegaan op de vraag hoe gemeenten impact kunnen maken met hun aanpak, waarom het belangrijk is om de impact te meten, en wat er hiervoor nodig is. Vervolgens gaf Marjolijn van Hest, van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), een toelichting over de kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan en hoe deze ingezet kan worden voor een nulmeting om meer inzicht te krijgen in de aard en omvang van de (sociale) onveiligheid voor meisjes en vrouwen tijdens het uitgaan . Verder bevat de recent door het CCV gepubliceerde quickscan ‘nieuwe fenomenen in het uitgaansleven’ een nuttig overzicht van ontwikkelingen in (de aanpak van) onveiligheid, waaronder seksuele intimidatie.
Slotwoord minister van Engelshoven
Het programma werd afgesloten met een slotwoord van minister van Engelshoven, die benadrukte dat de complexiteit van de aanpak wat betreft de sociale veiligheid van meisjes en vrouwen juist een reden is om met zijn allen te blijven strijden voor zeen samenleving waarin deze veiligheid vanzelfsprekend is.
“Nog steeds is er ontzettend veel intimidatie en ook geweld jegens vrouwen. Daar mogen we nooit aan toegeven.” – Minister Ingrid van Engelshoven
Deel via: